Botanik Özellikleri

Kök: Başlangıçta kazık kök olup zamanla yan köklerin çıkmasıyla bütünlük kazanır. Bitki, bol görünümlü narin bir saçak köke sahiptir. Zaman zaman da kökler 100cm'ye kadar iner. Köklerin yanlara dağılımı 40-60 cm arasında değişir. Soğuk sera topraklarında ise kökler derine inmez. Genelde ilk 10-30 cm'lik kısımda kalır.

Gövde ve yapraklar: Dik olarak büyüyen başlangıçta otsu olan gövde, zamanla odunsu bir hal alır. Gövde ve dallar, boğum ve boğum aralarından oluşur. Narin ve kırılgan bir yapıya sahiptir. 50-200 cm arasında boylanabilir. Gövde dallanması bazı çeşitlerde alttan 2-3 boğumdan sonra başlar ve çeşitlere bağlı olarak 4-10 boğumlar arasında yan dal geliştiği görülür. Yan dallar üzerindeki yaprakların koltuklarından ikinci dereceli sürgünler çıkar. Dolmalık çeşitlerin yaprakları daha büyük ve geniştir.

Çiçek ve tohum: Yaprak veya dal koltuklarında, bir ya da birden fazla çiçek bulunabilir. Erselik yapıdadır. Erkek ve dişi organ aynı çiçek üzerindedir. 5-7 taç yaprak, 5 erkek organ ve 1 dişi organdan oluşur. Dişi organ 3-5 karpellidir. Çoğunlukla beyaz olan çiçekler, genelde yaprak koltuklarında 1, bazen 2-3 çiçek kümesi halinde görülür. Çiçek tozları çiçek açtıktan kısa bir süre sonra canlılıklarını yitirir.

Ekolojik İstekleri:

Sıcak ve ılık iklim sebzesi olan biber; ılık iklimlerde tek yıllık sıcak iklimlerde birkaç yıllıktır. Biber, yetişme periyodunun erken devrelerinde daha fazla sıcaklığa ihtiyaç duyar. Vejetasyon süresince sıcaklığın 15 0C olması gerekir. Optimum sıcaklık isteği 18-26°C'dir. Biber bitkileri, 15°C'nin altında ve 32°C'nin üzerindeki sıcaklıklarda zarar görür ve alınan verim düşer. Yüksek sıcaklık, acı biberlerde acılığı artıran bir faktördür. Gelişme gündüz sıcaklığı 21-26 ºC, gece sıcaklığı 15-17 ºC olduğunda iyi olur. Donlara karşı çok hassastır. Yetiştirme devrelerinde sıcaklık sıfırın altında -2,-3 dereceye düştüğünde tamamen ölür. Organik maddece zengin, çeşitli besin maddelerini içeren, tınlı, tınlı-kumlu, su tutma kapasitesi iyi, çabuk ısınılabilir, derin, geçirgen, iyi drene edilmiş topraklar uygundur. Kumlu – tınlı topraklar ise erkencilik sağlar. Ağır, killi ve fazla su tutan topraklar ile tamamen kumlu topraklar, biber tarımına uygun değildir. Biberler şöyle de sınıflandırılabiliriz; sivri biber, çarliston biber, iri kırmızıbiber, konik biber, domates biber ve dolmalık biber.

Üretimi:

Biber, açıkta ve örtü altında fide yetiştirilerek veya direkt yerine ekim yapılarak üretilir. Toprak hazırlığında biber yetiştirilecek tarla, sonbaharda derince sürülür. Gübreleme yapmadan önce toprak analizini yaptırmak, bu sonuçlara göre gübre vermek gerekir.

Açıkta Üretim:

Biber yetiştiriciliğinin esasını, fide yetiştirme teşkil eder. Fide yetiştiriciliği; sıcak, ılık yastıklarda veya serada yapılır. Yastıklara tohumlar sıra arası 10 cm, sıra üzeri 1-2 cm, derinlik 1-3 cm olacak şekilde tek tek ekilir. Ekimden sonra tohumların üzeri kapatılır ve sulanır. İyi bir çimlenme olması için toprak sıcaklığının 15 derecenin üstünde olması gerekir. Çimlenip belli büyüklüğe gelen fidelerin şaşırtılması gerekir. Fideler 3-4 yapraklı olduktan sonra aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır;

Kotiledon yaprakları lekesiz,
Kotiledon yaprakları parlak yeşil,
Kotiledon yaprakları sağlıklı gelişmiş ve yere paralel,
Kök ve gövde uzunluğu birbirine eşit,
Beyaz ve lekesiz köklü,
Tek büyüme ucuna sahip olmalıdır.
Şaşırtılmak üzere seçilenler tüplere şaşırtılır. Fidelerin sökülüp dikilmesi sırasında dikkatli davranılmalıdır. Şaşırtılan fidelerden uygun olanlar, nisan ayının sonlarına doğru sıra arası 80 cm, sıra üzeri 30-50 cm olacak şekilde esas dikim yerlerine dikilir. Biber için en uygun fide büyüklüğü, ilk çiçek tomurcuklarının görülmeye başladığı devredir. Fidelerin dikimi daha önce sürülerek, gübrelenen tarlada tahta ve masuralara yapılır. Tahtalar 80-120 cm, masuralar 40-60 cm genişliktedir. Tahtalara 2-4 sıra, masuralara tek veya çift fide dikim yapılır. Fideler arasında sıra arası 60-80 cm, sıra üzeri 30-50 cm'dir.

Örtü Altında Üretim:

Örtü altında genelde tek ürün dönemi olarak ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde de yapılabilmektedir. Tek ürün ve sonbahar dönemi için tohum ekim tarihi 10 Temmuz-10 Eylül arasındadır. İlkbahar dönemi için ise 15 Kasım –30 Aralık arasıdır. Tohum ekimi fazla derin veya çok yüzeysel olmadan, tohumlar üst üste gelmeden iyi harç içine yapılır. 7-14 gün içinde çimlenme tamamlanır ve kotiledon yaprakları tam iriliğini alarak ve ilk gerçek yaprak görüldüğünde, içinde uygun harç bulunan viyollere şaşırtılır. Seraya dikimde dikim mesafeleri, tek sıra dikim sistemine göre; 100x40 cm ise dekara 2500 bitki, 90x40 cm'de dekara 2777 bitki dikilir. Çift sıra dikim sisteminde ise, sıralar arası 90 cm, sıra arası ve sıra üzeri ise 50x50 cm'de dekara 2857 bitki, 90x50x40 mesafede ise 3571 bitki dikilebilir.

Sulama:

Biber, suyu çok seven bir bitkidir. Ancak kuru ve yaş topraklardan olumsuz yönde etkilenir. Genelde düzenli sulamalardan hoşlandığı için damlama sulamaya iyi cevap verir. Optimum toprak nemi tarla kapasitesinin % 70-80, hava oransal neminin % 60-70 civarında olması istenir. Nemli şartlarda kök aktivitesi artar. Nem yetersiz olduğunda büyüme yavaşlar, gövde odunlaşır, meyve tutumu azalır. Meyveler küçük kalır ve çiçek dökümleri meydana gelir. Uzun süre su verilmezse önemli ölçüde verim kaybı olur. İlk çiçeklenme başladığı dönemlerde bitkiler kuraklığa oldukça duyarlıdır. Bu sebeple bu dönemde sık aralıklarla hafif sulamalar yapılmalıdır. Sıcak havalarda, kumlu topraklarda her 2-3 günde bir, ağır topraklarda 3-7 günde bir sulama yapılmalıdır.

Sulama sırasında şunlara dikkat edilmelidir:

Yağmurlama sulama hem tozlanmayı olumsuz etkiler hem de hastalık riskini artırır. Karık sulama yapılacaksa karık boylarının kısa tutulması gerekmektedir. Damlama sulama yapılacaksa her iki sıra için bir lateral boru veya her sıra için bir lateral boru kâfidir. Damlatıcılar kumlu topraklarda 40-50 cm, orta ağır topraklarda 75-90 cm' ye kadar aralıklarla olabilir.

İlaçlama:

Biber yetiştiriciliğinde alınacak kültürel önlemlerle hastalık ve zararlılarla mücadele edilir. Yetersizliği durumunda ilaçla mücadeleye başlanır. Alınacak kültürel önlemler arasında şunları sayabiliriz:

Suyun belli alanlarda göllenmesini önlemek için tesviye iyi olmalı,
Sulama suyu temiz olmalı,
Fideler sağlıklı olmalı,
Dikim karık sırtına yapılmalı,
Karık boyu kısa olmalı,
Biberlerde görülen hastalıklar şunlardır:

a) Virüs Hastalıkları: biber mozaik virüsü, biberde hıyar mozaik virüsü ve biberde patates adi mozaik virüsü,
b) Fungal Hastalıklar: solgunluk hastalığı, Verticillium solgunluğu, çökerten hastalığı, kök boğazı yanıklığı, külleme, Antraknoz,
c) Bakteriyel Hastalıklar: bakteriyel gövde ve meyve çürüklüğü, biber bakteriyel solgunluğu, bakteriyel leke,

Biberde görülen zararlılar şunlardır: Danaburnu, Agrotisler, emici böcekler ve kök ur nematodu.

Gübreleme:

Toprak işlenmeden önce dekara 4-6 ton yanmış çiftlik gübresi verilmeli ve toprak işleme ile karıştırılmalıdır. Genel olarak makro ve mikro elementler eksiksiz verilmelidir. Toprağa uygulanan belirli miktar azotun toprak yapısı, yetiştirme mevsimi, toprak sıcaklığı, sulama şartlarına göre % 70-90' ı alınabilir. Fosforlu gübrelerde bu oran % 25-30, potasyumlu gübrelerde % 60-80'dir. Çiftlik gübrelerinde ise ilk yıl için azotun % 25-30'u, fosforun % 30-35' i ve potasyumun % 50-80' i bitki tarafından alınabilir.

Budama:

Biberde budama; filiz alma, yaprak alma şeklinde yapılır. Ana dallar oluşana dek gövde üzerinde çıkan filizler elle veya temiz makas ile kopartılır. 2 ya da 3 ana dal bırakılarak şekil oluşturulur. Cılız, içe bakan, havalanmayı ve ışıklanmayı engelleyen yan sürgünler temizlenmelidir. İyi bir havalanma ve hastalık mücadelesi için alttan itibaren yaşlı yapraklar temizlenir. Cılız ve kalitesiz büyüyen meyveler büyümeden alınmalıdır.

Destek Sağlama:

Biber bitkileri çok yüksek boylara ulaşabilir. Örtü altı tarımında budanmayan ana dallar ip ile bağlanarak askıya alınır. Böylece dalların sarkması önlenmiş olur. Eğer kültürel işlemler yapılmazsa sıkıntı oluşur. Askı iplerine sarma işlemine öğle saatlerine doğru başlanmalıdır. Boylu çeşitlerde askıya alma işlemi şu şekilde yapılır: Fideler yerlerine dikildikten sonra sıra üzeri boyunca yerden bir ip çekilir. Askı ipinin bir ucu yerdeki ipe, diğer ucu yukarıdaki tele bağlanır ve bitki bu ipe sardırılır.

Yabancı Otlarla Mücadele:

Yabancı otlarla, çapalama ve malçlama ile mücadelede edilmektedir. Kimyasal ot mücadelesi yapılacaksa trifluralin etkili maddeli ilaçlar sürüm derinliğine verilmelidir.

Çapalama:

Biber fidelerinin ilk çapaları tarlaya dikimden 10 ila 20 gün sonra ot alma ve sıralar arasındaki toprağı gevşetmek amacıyla yapılır. Birinci çapadan 2-3 hafta sonra boğaz doldurma ile birlikte ikinci çapa ve haziran ayında da bir defa olmak üzere toplam üç çapa yapılmalıdır.

Malçlama:

Hava sıcaklığının düştüğü kasım ayında, toprak sıcaklığının sağlanması için toprağı PE örtü ile örtme ve ısı perdesi şeklinde malçlama yapılmalıdır. Bu yabancı otlarla mücadele için de önemlidir. Siyah veya şeffaf malç kullanılabilir. Şeffaf malç toprak sıcaklığı artırmada, siyah malç yabancı ot mücadelesinde faydalıdır. Malç aynı zamanda su kaybını önler. Verim artışı ve erkencilikte fayda sağlamaktadır. Zararlıların da hayat çemberi kırılmış olur.

Hasat Zamanı:

Biberlerde hasat; çeşidin erkenciliği, yetiştirme ve bakım koşullarına göre değişir. Biber, uygun büyüklüğü aldığında hasat edilmelidir. Çok körpe iken toplanırsa yola dayanımı azalır. Meyveler normal büyüklüğünü aldığında toplanır. Hasadın gecikmesi halinde en güzel yol, meyvenin üniform kırmızı rengini almasını beklemektir. Bu, olgun yeşil dönemden 6 hafta sonra gerçekleşir. Ancak sera biber üretimi için kırmızı olum, istenilen bir durum değildir. Haziran sonu-temmuz ayı başlarında hasada başlanıp genelde ekim ayı ortalarında hasat son bulur. Toplam 9-15 defa hasat yapılır. Hasat işlemi genelde haftada bir yapılır.
KAYNAK: MEB Biber Yetiştiriciliği 2008. Daha detaylı bilgi kaynağı için lütfen tıklayınız.