Botanik Özellikleri:

Patlıcan tohum çimlendiği zaman kazık kök oluşturur fakat ilerleyen devrelerde meydana gelen kökler kazık kök kadar gelişerek saçak köklü yapıyı alırlar. Yan kökler 80-100 cm derinliğe ve çevreye yayılabilir. Köklerin % 70-80 5-40 cm derine iner. Köklerde çok sayıda dallanma meydana gelir ve dallar üzerinde emici kıllar bulunur. Bir patlıcan fidesi 5-12 yaprak olunca dallanma meydana gelir. 5-12 yaprak gerçek büyüklüğüne ulaştıktan sonra sürgün ucundaki büyüme ucu vejatatif yönden genaratif yöne değişeme uğrayarak çiçek tomurcuğuna dönüşür. Bu arada çiçeği hemen yanındaki yaprak koltuğun yeni bir büyüme ucu oluşarak sürer ve yeni yan dal meydana getirir. Bu esnada ana sürgündeki çiçek tomurcuğunu yanından yeni bir sürgün tomurcuğu meydana gelir ve sürerek ikinci bir yan dal meydana getirir. Bu döngü her 2-4 yaprakta devam eder. Çiçeklenme bitkinin yetiştirildiği mevsime göre değişir. Sıcak dönemde çiçeklenme daha erken meydana gelir. İlk çiçeklenme genellikle tohum ekilmesinden 70-90 gün sonra görülür. Meyve uzunluğu çok değişiktir. Ortalama 20-30 cm'dir. Meyve çapı uzun çeşitlerde 2- 6 cm, yuvarlak çeşitlerde 8-12 cm'dir. Meyve ağırlığı 50-400g'dır. Ağırlık yuvarlak çeşitlerde 500-1000 g'a kadar çıkar.

İklim İstekleri:

Patlıcan tropik iklim bitkisi olduğu için sıcaklıklardan hoşlanan sebze türüdür. Optimum sıcaklık isteği yüksek olan bir sebzedir. 25-30 derece hatta 35-40 derece bile vegataif gelişme zararlanmadan devam eder. Ancak 35 derece ve yukarısı çiçek oluşumu ve döllenmesi açısından sorunlar ortaya çıkarır. Patlıcan tohumlarını çimlenebilmesi için en uygun sıcaklıklar 25-30 derece minimum 15 derecedir. Bitkinin normal olarak gelişebilmesi ve verim verebilmesi için 15-35 dereceye ihtiyaç duyar. Sıcaklıklar artıkça verimlilik artar. Yetiştiricilik için en uygun hava nemi ise % 60-65'dir.

Toprak İstekleri:

Patlıcan toprak bakımından oldukça seçici bir sebzedir. Derin, yumuşak, geçirgen, organik madde ve besin maddesince zengin tınlı topraklarda iyi gelişir ve bol ürün verir. Erkencilik düşünüldüğünde ahır gübresi veya yeşil gübreleme yapılmış tınlı kumlu topraklardan yararlanılır. Bitki besin maddelerinin iyi alınımı için toprak pH'ını 5,5-7 arasında olmasını ister. 18-20 derece bitki besin maddelerinin alımı için en uygun toprak sıcaklığıdır.

Yetiştirme Tekniği:

Üretim yapılacak alana direk tohum ekimi ile yetiştiricilik zahmetli ve ekonomik olmadığından günümüzde artık yapılmamaktadır. Daha ekonomik ve zamandan kazanılması açısından artık günümüzde fide ile yetiştiricilik yapılmaktadır. Patlıcan tohumları, bahçedeki veya tarladaki esas yerlerine dikim zamanları göz önünde tutularak sıcak yastıklara ekilir. Ekimde m2'ye 5-6 g tohum kullanılır. Sıraya ekim yapılır. Özellikle fidelerin bol saçak kök meydana getirmesi açısından sıraya ekim en iyi yoldur. Bu amaçla sıcak yastıklarda 10'ar cm ara ile açılan çizgilere seyreltme yapılıp yapılmayacağına göre tohum ekimi yapılır. Tohum ekiminden sonra tohumların üzeri 0,5 cm kadar kalınlıkta harçla örtülür ve üzerleri tahta tokmakla hafifçe bastırılır. Daha sonra tohumların üzeri süzgeçli kovalarla tohumun bulunduğu bölgeye kadar yastıklar ıslatılır. Patlıcan tohumları sıraya ekilmişse, elde edilen fidelerin şaşırtılmasına gerek yoktur.

Toprak Hazırlığı:

Patlıcan yetiştiriciliği yapılacak olan toprak önce gübrelenir. Sonbaharda derin bir sürüm yapılır. İlkbaharla yüzlek bir sürümle birlikte tırmık çekilerek tesviye edilir. Bundan sonra patlıcanların yetişme devrelerinde yapılacak sulama sistemlerine göre masura veya tavalar hazırlanır. Diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de patlıcanlar büyük bir çoğunlukla karık (masura) usulü sulandıklarından dikim tek veya çift sıralı olarak masuraların boyun noktalarına yapılır. Bu amaçla pratikte çoğunlukla 0,40-0,50 m genişliğinde tek masuralar hazırlanır. Sıra araları, çeşidin gelişme kuvvetine ve toprak durumuna göre 0,70-1,00 m arasında değişir. Sıra üzerinde ise genellikle 0,50-0,60 metre mesafe bırakılır.

Fidelerin Tarlaya Dikilmesi:

Patlıcan fidelerinin dikim zamanı bölgenin ilkbahar donlarının sona ermesine bağlıdır. En emin yol, dikim yapılacak olan yerdeki ilkbahar son donlarının uzun yıllar ortalaması göz önünde tutularak dikimi yapmaktır. Viollerde veya sıcak yastıklarda gelişen patlıcan fideleri, belirlenen tarihte hazırlanmış yerlerine topraklı olarak aktarılmalıdır. Patlıcan fideleri tarlaya dikildikten sonra can suyu verilir. Dikim zamanı hava sıcak ise patlıcan fideleri ilk günlerde, adeta toprak yüzüne yapışmış cansız bir manzara gösterir. Fidelerin bu durumuna aldanılmamalıdır; çünkü dikimden bir hafta sonra tutmuş fidelerin canlandıkları görülür. İşte bu devrede tutmamış olan fidelerin yerine yedekleri dikilmelidir.

Sulama:

Patlıcan yetiştiriciliğinde pratik bir kaide olarak ilk can suyundan sonra-hava durumuna göre- 15-20 gün müddetle su verilmez. Bundan sonra ihtiyaç olursa bolca su verilir. Çiçeklenme devresinde yersiz sulamadan kaçınılmalıdır. Bitkiler üzerinde ilk meyveler görülmeye başladıktan sonra bitkinin durumuna göre belli aralıklarla su vermek ve bilhassa hasat devresine girildikten sonra her hasadın ardından sulama ihmal edilmemelidir. En uygun ve tavsiye edilen sulama yöntemi damlama sulamadır. Ancak karık usulü ile sulama daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Patlıcan yetişme devresinde 7-8 günde bir sulanmalıdır; aksi takdirde gelişme yavaşlar mahsul azalır ve meyvelerde acılık başlar.

Gübreleme:

Patlıcan ahır ve ticaret gübrelerini sever. Sonbaharda patlıcan tarlasına dekar başına 5-6 ton yanmış ahır gübresi verilmelidir. Ahır gübresine ek olarak ticaret gübresi verilmelidir. 8-12 kg azot, 8-10 kg fosfor ve 8-10 kg potasyum verilmelidir. Bazı yetiştiriciler, gelişmenin sonlarına doğru bitkinin gelişmesini kuvvetlendirmek ve son defa iyi ürün elde edebilmek için şerbet vermeyi veya azotlu bir gübre uygulamayı yararlı kabul etmektedir.

Budama:

Sera patlıcan çeşitlerinde budama önemli rol oynar 2,5-3 m boylanan çeşitlerde 3-4 gövdenin gelişmesine izin verilir. Bu gövde üzerindeki koltuklar üzerinde 2 meyve oluştuktan sonra uçları alınır. Hastalıklı yapraklar da sık sık temizlenmelidir. Genellikle hasat sonuna gelindiği zaman hasat süresini uzatmak amacıyla, gelişmesi duraklamış olan patlıcan bitkileri 2-3 yaprak üzerinden budanır. Şerbet verilir veya azotlu bir gübre ile gübrelenir. Böylece bitkinin kuvvetli sürgün vermesi teşvik edilir. Bu devrede meydana gelen patlıcanların hepsi normal irilikte olmasa bile, küçükleri değişik amaçlarla değerlendirilir.

Askıya Alma:

Bitkileri; ışıklanma durumları iyileştirmek, bakım işlerini kolaylaştırmak, hastalık ve zararlıların kontrolünü sağlamak, bitkiler arasındaki hava hareketini kolaylaştırmak ve sonuçta verimle birlikte kaliteyi artırmak amacıyla askıya almak gerekmektedir. Askıya almak amacıyla bitki sıralarına paralel olarak 2 m yukarıdan çekilen tellerden her bitkiye 3-4 adet ipler sarkıtılmaktadır. Sarkıtılan bu ipler ana gövde üzerinde bırakılan 3-4 adet ana dalın dibine ayrı ayrı bağlanarak dallara sardırılır yani her bitki 3-4 iple yukarıdaki tele asılır.

Hastalık ve Zararlılar ile Mücadele:

Patlıcan ekonomik olarak zarar yapan en önemli hastalık ve zararlılar Külleme, Fusaryum ve Vertisilyum Solgunlukları, Beyaz çürüklük, Beyazsinek Nematod, Kırmızı örümcektir. Bu etmenlere karşı Tarım Teşkilatının Teknik talimatlarına uygun şekilde mücadele edilmelidir.

Sitede yer alan bilginin Kaynağı: T.C. GIDA, TARIM ve HAYVANCILIK BAKANLIĞI
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Erdemli-Mersin
PATLICAN YETİŞTİRİCİLİĞİ
Atilla ATA Erdemli-2015

Daha detaylı bilgi kaynağı için lütfen tıklayınız.